نوروفیدبک، تکنیک درمانی که در آن افراد با استفاده از امواج حاصل از بدن خودشان برای خودتنظیمی کارکردهایی از بدن آموزش می‌بینند. در واقع نوعی بازخورد عصبی است و با استفاده از ثبت امواج الکتریکی مغز و دادن بازخورد به فرد تلاش می‌شود، خودتنظیمی را یاد بگیرد. بازخورد، به طور معمول از راه صدا یا تصویر به فرد ارائه می‌شود و از این طریق، فرد متوجه می‌شود که آیا تغییر مناسبی را در فعالیت امواج مغزی خود ایجاد کرده‌است یا خیر.
همچنین، افراد می توانند کنترل بخش هایی از بدن که پیش از این تصور می شد ناخودآگاه است و خارج از کنترلشان هست، را یاد بگیرند و آگاهانه بر تعریق، انقباض و انبساط عروق، فشار خون، ضربان قلب، و سرعت تنفس خود اثر بگذارند.
این روش چگونه عمل می کند؟
درمانگر حسگرهای الکتریکی را به نقاط مختلف بدن متصل می‌کند. این حسگر ها، پاسخ های فیزیولوژیک بدن به استرس ها مانند انقباض عضلانی حین دردهای تنشی را نشان می‌دهد . انقباض ها بوسیله ابزار صوتی یا تصویری به بیمار نشان داده می شود و فرد کاملا در جریان واکنش‌های بدن مثل انقباض دردناک قرار گرفته و متوجه ارتباط بین انقباض ها با ایجاد درد می شود. قدم بعدی این است که فرد یاد بگیرد واکنش های مثبت در بدن خود ایجاد کند. برای مثال باید یاد بگیرد هنگامی که در معرض استرس های جسمی یا روانی قرار می‌گیرد، هر عضله از عضلات بدن را چطور شل کند. هدف نهای اینست که فرد بتواند بدون استفاده از ابزار و وسایل، این پاسخهای مثبت را ایجاد کند.
افراد به تدریج یاد می گیرند که فعالیت درون بدن خود را ببینند یا بشنوند (فیدبک دیداری یا فیدبک شنیداری). در واقع فرد سعی دارد مهارتی بیاموزد ودستگاه های بیوفیدبک، عملکرد وی را نشان می‌دهد. مثلا افزایش انقباض در ماهیچه ها سبب پخش صدا با فرکانس بالا شده و کاهش انقباض سبب پخش صدا با فرکانس پایین می شود.
این روش برای چه کسانی کاربرد دارد؟
تقریباً در مورد هیچ بیماری نمی‌توان قول درمان قطعی را داد، گرچه، افزودن نوروفیدبک به روش‌های متداول درمان دارویی و روانشناختی در برخی بیماری ها و در برخی افراد درصد بهبودی را افزایش می‌دهد. در تحقیقات مختلف از نوروفیدبک برای درمان مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب، افزایش تمرکز در بیش فعالی-نقص توجه و تمرکز، اختلالات یادگیری، وسواس و سوءمصرف مواد استفاده شده است ولی عمدتا برای درمان مشکلات اضطرابی یا مربوط به استرس تایید شده است.
مدت دوره درمانی چقدر است؟
مدت‌زمان هر جلسه حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه است. جلسات حداقل هفته‌ای دومرتبه و در حالت ایده آل سه روز در هفته (یک روز در میان) است.
به‌طور متوسط حدود ۲۰ تا ۳۰ جلسه برای هر بیمار کافی به نظر می‌رسد ولی با توجه به مشکلات بیمار می‌تواند تعداد جلسات افزایش یابد.
این تعداد جلسات متغیر است و بستگی به حضور منظم و به‌موقع در جلسات، شدت مشکلات، همکاری کامل با تیم درمان و انجام تکالیف مختلف در خانه دارد.
عوارض نوروفیدبک
نوروفیدبک روشی ایمن و بدون درد است. دستگاهی که به بدن وصل می‌شود هیچ اشعه و یا سیگنالی را وارد بدن نمی‌کند و صرفاً سیگنال‌های زیستی را ثبت می‌کند و برای اینکه ما بتوانیم آن‌ها را بااراده خود تحت تأثیر قرار دهیم در مانیتور به ما نشان می‌دهد. در موارد کمی در جلسات اول یا دوم احتمال سردرد، منگی یا سرگیجه وجود دارد.
منابع:
www.ncbi.nlm.nih.gov › pmc › articles › PMC4892319
Kaplan and sadock’s comprehensive textbook of psychiatry 2017
